Leë hande, vol hart

Al die goed wat ons opgaar. Jy weet waarvan ek praat. Kaste en kaste en stoorkamers vol goed.

Dis nou al 'n jaar of twee wat ek en my man daaraan dink om "af te tree". Nie in aftree soos om aftree-oord toe te gaan nie, of om die laaste paar jare (30 of so!) op die stoep te sit en tee drink nie, maar "aftree" van die besigheid, "aftree" van die plot, dit te verkoop, en 'n nuwe rigting in te slaan.

Ons is nou in die "derde" fase van ons lewe. Ek beskou die eerste fase as skoolgaan, die tweede fase 'n mens se "werkende" lewe en die derde fase wanneer mens kan terug sit, jou lewe in oënskou neem en besluit wat dit is wat jy regtig wil doen met die res van jou jare wat oor is.

Vir amper veertig jaar bly ons nou al hier op ons stukkie Afrika-hemel, 'n 10ha plot, na aan die natuur, waarvandaan ons ons besigheid bedryf, na ons diere omsien, daaglikse stappies in die veld geniet met my kamera en my sketsboek en sommer maar net die lief en leed met almal om ons deel. Vir veertig jaar was die omgewing goed vir ons, het vir ons daaglikse brood en nog veel meer gesorg, gelukkige dae, gelukkige jare.

Maar nou het ek besluit dat ek wil trek! Ek wil na my dogter toe gaan, naby my kleinkinders wees, by die see. My man sê hy kan Die Oog oorweeg, in die bosveld, maar ek wil kinders toe. Ek sien SO baie ouers wat SO ver van hul kinders is; hulle is die hele land vol en ver oorsee versprei en dis nie reg nie. Prof. Bleloch se kinders is in Amerika, Lynda Smith se kinders is in Australië, Liz se een kind is in Kaapstad, my suster se dogter is in Australië, Dr. Levinson se kinders is ook almal in Amerika en toe sy vrou ’n paar maande oorlede is (diep in die tagtigs was die twee) het hy net ’n paar maande gehou voor hy ook verlede week weg is. En nog vele ander wat ek ken.

Maar een ding kan ek jou vertel - ek is nie die tipe mens wat op my kind se nek kan gaan lê nie, of versorg wil word deur my kind nie. Onafhanklikheid is vir my baie belangrik en ek het nog te veel dinge om te doen voor ek gaan lê en sê ek is gedaan.

Dis nou waar al die goed inkom. Gedurende al daai jare maak mens goed bymekaar. Baie goed. Nie net in die huis nie, maar in kaste, en in stoorkamers. Goed waaraan mens geheg is, goed wat jy nie sommer net kan weggooi nie. Of wil weggooi nie. Hoe op aarde kan mens so geheg raak aan aardse goed? Baie van dit sommer net onnodig, ekstra stoele, wasbakke, wasmasjiene wat nie meer werk nie, ou toilet deksels.

En hoe trek jy moet so baie "goed"? Net die gedagte van skoonmaak, oppak en trek is genoeg om my in my spore te laat vassteek. Maar die tyd het gekom om skoon te maak en met leë hande en 'n vol hart 'n nuwe rigting in te slaan. Die ding is nou net om die plot verkoop te kry – ek kan selfs net 'n paar belangrike goedjies oppak en waai en die hele kaboedel net so vir ’n auctioneer gee dit hy alles opveil. Ek wil die laaste jare saam met my kinders geniet, deel wees van hulle lewe, nuwe dinge beleef en baie herinneringe saam met my neem wanneer ek uiteindelik hierdie wêreld verlaat.

.

Is jy in 'n boks?

Is dit nie snaaks hoe mense mekaar in 'bokse' sit nie? Mens hoor byvoorbeeld gereeld ouers wat sê, "Jannie is die kreatiewe een" of "sy was nog altyd die stroom-op een" of "Sarie is die slim een in ons huis" of "Boet was nog nooit goed met somme maak nie". Een of twee of drie gebeurtenisse van dieselfde patroon en daar's jy, in jou boks! Met wat jy sê en doen elke dag krap jy gou vir jou 'n nissie in die wêreld uit.

En dis 'n goeie ding. Ons almal het 'n identiteit nodig. Solank mense net nie die boks se deksel toemaak en verwag dat jy vir altyd die kreatiewe een, of die stroom-op een of die slim een of die dom een moet bly nie. Solank hulle aanneem dat jy gaan groei en dat, eendag, jy uit die boks gaan klim.

Jare terug, in die 1970's en 80's het ons perde besit. Dit was my passie en ek het behoorlike perde geëet, gedroom en geslaap. Elke spaar oomblik was ek by my perd; gery, geoefen, hom afgeborsel, stalle skoon gemaak, saal en toom versorg, 'n ryskool begin, perde-skoue bygewoon en 'n uithaler dressuur-ryer geword (dressage) en selfs vir 'n paar jaar aan uithouritte (endurance) deel geneem - 'n mens doen 'n 30km rit met jou perd, rus vir 'n half-uur waarna jou perd se pols en hartklop nagegaan word, doen nog 'n 30km, rus vir 20 minute en weer word die perd getoets en dan 'n finale rit van 20km waarna die wenners met die kortste tyd aangewys word. Ek het dosyne sertifikate, rosette en bekers.

Een van my Uithourittrofees

Ek het 4uur in die oggende opgestaan om perde in die perde-treiler te laai om na kompetisies te gaan en hulle voor te berei vir die skou - maanhare wat gevleg moes word, stert wat geborsel en toegedraai moes word en hy moes geborsel word totdat hy soos 'n diamant geblink het. Yattendon (hy was my C-graad springperd) was 'n jong, warm-bloedige springperd wat al hierdie aandag en opwinding vreeslik geniet het maar tog altyd fluks, maar kalm, aan die kompetisies deelgeneem het.

Elke naweek het ons die pad gekies met die perde, veld toe, vir myle net geloop en gesels of wildweg deur die gras ge-galop en dan in die dam gaan swem om af te koel. By die huis is al die perde toegelaat om bietjie in die sandpit te rol om van al die sweet onslae te raak, geborsel, in die stalle gesit en gevoer. 'n Sagte gevroetel in my nek as afskeidsgroet deur Yattendon was altyd die hoogtepunt van die dag!

In 1987 het ons lewensstyl drasties verander toe ons 'n Supermark in Magaliesburg aangeskaf het - werksure van half sewe in die oggend tot 10uur in die aand, 7 dae 'n week, het min tyd vir die perde oorgelaat en en in 1988 het ons, baie hartseer, van al die perde afskeid geneem.

Yattendon en Little Mare met haar vulletjie

Maar ek dwaal af, terug na die boks. So ja, my boks in daardie jare was 'daai perde-vrou'. En alhoewel ek wel tussen-in geskilder het, tuin gemaak het en diere aangehou het, was my boks die perde-ding.

Onlangs loop ek iemand raak van 'daardie leeftyd' en die eerste ding wat sy my vra is, "Hoe gaan dit met die perde?" Op my antwoord dat ons l-a-n-k-a--l nie meer perde het nie, was haar geskokte reaksie, "Haai vrou, wat DOEN jy dan nou met jouself?! Sonder perde? Ek glo dit nie!" En maak nie saak wat ek haar vertel het omtrent wat aangaan in my (vol) lewe nie, het sy steeds geskok omtent die perde aangegaan.

Maar gou het ek haar reaksie verstaan - op my navraag omtrent hoe dit met almal gaan, was dit dieselfde ou storie van Henk wat te veel drink, te veel flankeer, alweer sy werk verloor het, haar haat vir haar skoonma en al die dinge waarna ek in daardie jare moes luister. Ek het omtrent al vergeet van al daai dinge, (haar nie in 'n boks geplaas nie) en gedink ek gaan 'n wonderlike storie van verandering hoor. Maar dit was nie so nie. So miskien dra daai boks tog gewig....

Vandag is my boks kunstenaar, natuurliefhebber, tuinier, hoenderliefhebber, Ouma, koffieliefhebber, besigheidsvrou, blogger en versamelaar van enige iets vanaf kristalle tot bokdrolletjies, maar wie weet wat dit môre gaan wees...

Wat is jou boks....?

.

Goue oggende

Ek kyk na die sonsopkoms deur my ateljee venster. Die bome is amper kaal, maar daar is nog steeds 'n bietjie kleur buite my deur. 'n Goue oggend wat 'n blou hemel belowe en Somer se laaste hoera.

Dit voel als so eenvoudig.

So stil.

So lieflik.

En dit is.

Die strelende skemer

'n Laat-middag stukkie sonskyn...

Vanselfsprekend dartel

jou skadu’tjie

langsaam, ritsellend

soos ‘n vlokkie

eind’lose skaterlag

vibrerend in my gemoed

en die weerspieëling

is onvermydelik verstrengel

tussen Haydn en Wagner

en die draaikolk

van my gryse gedagtes

wat in die

strelende skemer

van my gemoed bly vloei

©Nikita

Droomdae

 "Albasini-dam" waterverf op Bockingford 300gsm

Herinneringe kan niemand ooit van ’n mens wegvat nie. Uit die oorvloed herinneringe wat elke mens in sy hart ronddra, put ons daagliks baie plesier. Klein onthoudingetjies van geliefde persone wat nie meer by ons is nie is soos helderbont krale in ’n halssnoer en ons dra dié onsigbare halssnoere daagliks met ons saam.

Ek is in Johannesburg gebore en was in Gr.I en II in Gauteng op skool. Toe het ons Pietersburg toe getrek waar ek St. I & II geslaag het. Ek moes seker toe so nege of tien jaar oud gewees het. Ons het in Pleinstraat gewoon – dis hier waar my liefde vir diere en die natuur begin het.

My pa het dikwels huistoe gekom met een of ander diertjie: ’n trapsuutjie, ’n meerkat, selfs slange, krimpvarkies, beseerde voëltjies, wilde katjies. Eenkeer het hy selfs ’n pasgebore witstinkmuishond wie se ma deur ’n kar doodgetrap is, aangedra huistoe. Dan het ek die arme diertjies opgepas en met my pa se hulp weer gesond gekry (meestal met die hulp van boererate) en weer in die natuur vrygelaat.

Nie alle reddingspogings was altyd ewe geslaagd nie. Ek onthou toe ’n krimpvarkie wat ek vir drie weke liefdevol gedokter het (die honde het hom bygekom en sy hele neus en mondjie afgekou) tog nie oorleef het nie en my pa my tussen my snikke deur getroos het. Hy het gesê het dat die natuur wreed kan wees maar dat dit ’n feit is wat ons maar altyd moet onthou. Ons moet maar net ons bes doen. Daarna was daar nog altyd hartseer wanneer ons ’n diertjie verloor het, maar ook aanvaarding en berusting dat sulke dinge wel gebeur. Hy het my ook geleer dat mens nie onnodig met die natuur moet inmeng nie en, waar moontlik, dinge aan Moeder Natuur moet oorlaat.

Ek het baie saam met hom rondgery en dan het ons gaan visvang. My ma het vir ons ‘n heerlike mandjie vol lekkernye gepak – vars, tuisgebakte brood, koue aartappels met hulle skille aan, gekookte eiers, frikkadelle en ’n fles vol heerlike koffie. My pa het die babers wat ons gevang het skoongemaak en in groot ronde ’steaks’ gesny en op die kampvuur gebraai, ’n heerlikheid!

Albisinidam was een van ons gunstelingplekke. Ons het altyd baie seekoeie daar gesien en kon ek na stories luister van wat hierdie dier so spesiaal en gevaarlik maak soos die feit dat hulle ons waterweë skoon en oop hou en vloei verseker vir al die ander diere. My pa het altyd gesê ’n seekoei in ’n slegte bui is gevaarliker as ’n renoster! Ek onthou nog so goed die storie wat my pa ons vertel het oor hoe hy en sy maats gaan visvang het en een nag bo-op die bakkie se dak moes deurbring a.g.v. ’n onvergenoegde seekoei wat net niks van die kampvuur gehou het nie!

Langs dié waters het ek my eerste sketse begin doen terwyl ons gesit en visstokke dophou het – my pa het altyd blomme, blare en takke gepluk. Hy het ’n wonderlike kennis van plante en die veld gehad. Ek het al sy stories daaraan verbonde: waarvoor dit gebruik is deur die Pedi’s, vir watter siektes en ongesteldhede, met groot belanbgstelling aangehoor. Dan het ek nota’s gemaak en sketse gedoen.

Ons het ook insekte opgespoor: sprinkane, miere, skerpioene, motte en spinnekoppe. Dis toe dat ek geleer het om nie bang of grillerig te wees nie, want as jy iets moes vang moes dit VINNIG gebeur, anders is die oomblik verlore!

Op ons uitstappies het ons altyd halt geroep by kremetartbome en die kremetarte bymekaar gemaak om huistoe te vat. Ons het ook maroelas bymekaar gemaak en haastig in die kar gespring wanneer die bobbejane opdaag om hierdie lekkernye te kom geniet. Ons het vir ure in die kar gesit en lag oor hulle mannewales – die oorryp vrugte wat begin gis het, het ’n alkoholiese uitwerking op hulle gehad en dan het hulle rondgeslinger soos wafferse dronk mense!

My Ma het konfyt gekook van die maroelas. Ek het NIKS daarvan gehou nie! Maar ons MOES ’n paar teelepels vol eet, dis goed vir ons het my pa altyd gesê… en om die smaak van die kasterolie, wat ons elke Vrydagaand moes drink, weg te vat.

Ons het ’n kanariehok gehad in Pietersburg met die pragtigste kanaries – geles, pienkes, rooies (dié kleure is verkry deur iets wat by die drinkwater gevoeg word) en party met wilde haarstyle, vere wat penregop op die kop gestaan het of plat gedruk was soos ’n pannekoek! Een van die dinge wat my pa die meeste ontstel het was die miere! ROOImiere wat teen die hok opgeklim het en die pasgebore voëltjies aangeval en doodgemaak het. Die hok het op stelte gestaan. ’n Boer maak ’n plan – konfytblikke gevul met water onder elke poot en siedaar! Geen mier kon meer die voëltjies bykom nie!

Ons buite-yskas was ’n houtkas met dubbeldraad, gevul met steenkool en waardeur water permanent gevloei het. Dit het ons eiers, melk, botter en ander eetware perfek koel en vars gehou. Dié yskas het ek en my pa self gebou en dit het my geleer dat NIKS onmoontlik is nie – waar daar ’n wil is, is daar ’n weg.

Ons het ook ’n groentetuintjie gehad en ons kon ure daar deurbring – slaaikoppe, kool, wortels, tamaties, groenboontjies, uie, beet en ertjies, selfs ’n paar blommetjies soos Kappertjies en Afrikaners. My pa het geglo dit hou die goggas weg. Hy het my geleer dat gifstowwe onnodig is en dat alle hulpmiddels in die natuur te vinde is. En my ma kon tóór met daardie groente! Tot vandag is groenboontjies met uie en aartappels een van my geliefkoosde disse.

As iemand my sou vra of ek my lewe sou wou oorhê, sal ek beslis ‘ja’ sê, veral daardie wonderlike dae in die Noord-Transvaal en die oorvloed herinneringe wat dit my besorg het.

Besoek die natuur elke dag

Al is dit winter, nee, VERAL as dit winter is, geniet ek dit om buite die sonnetjie in my tuin op te soek. 'n Son wat nie skroei nie, maar heerlik en warm op jou kom rus sonder om jou skaduwee toe te jaag. Bietjie tuin natspuit, 'n paar onkruidjies uittrek en mens is gereed om jou baadjie uit te trek.

Winter is ook die tyd wanneer die natuur stilletjies skoonmaak - die dood van 'n plant of twee wat te erg ryp gekry het getuig van die feit dat net die sterkstes in die natuur oorleef. Dit het my al geleer om net dít te plant wat ek weet in hierdie klimaat aard. Vir Hibiskus en Koorsbome is daar nie plek hier nie, dis soos om vriende aan die dood uit te lewer!

'n Daaglikse stappie op ons plot, al is dit yskoud, lewer ook allerhande interessante dingetjies op - 'n mooi klippie, droë takkies vir 'n mooi rangskikking, 'n kans om foto's te neem van insekte - en gou vergeet mens van die koue en is jy weer begeesterd vir die dag.

.